Co to jest pompa ciepła? Czy warto ogrzewać pompą ciepła? Jakie źródło ogrzewania jest najtańsze? Czy pompa ciepła jest ekologiczna? Gaz czy pompa ciepła? Są to najczęstsze pytania jakie pojawiają się w wyszukiwarkach Google.

Nie wiem czy zdajesz sobie z tego sprawę, że ogrzewanie stanowi blisko 70% bilansu energetycznego budynku? Dlatego istotne jest, aby odpowiednio dobrać system grzewczy i ograniczyć koszty użytkowania budynku. Jaki masz wybór? Obecnie wyróżniamy następujące systemy grzewcze:

• Kotły węglowe
• Kotły pelletowe
• Kotły gazowe
• Kotły elektryczne
• Pompy ciepła

Kotły węglowe i pelletowe

Większość z nas pamięta kultową już scenę z filmu „Miś” Stanisława Barei „Kotłownia słucham … Czy ja palę? Pani Kierowniczko! Ja palę przez cały czas! Na okrągło!” W tych słowach ukryte są dwa kluczowe hasła, mianowicie palę i na okrągło, otóż aby utrzymać temperaturę trzeba podtrzymywać proces spalania, czyli Panie i Panowie, szufla w dłoń! Ponadto, jak wspomniałem zachodzi proces spalania, czyli wpływamy negatywnie na nasze zdrowie oraz otaczającą nas naturę.

W tym miejscu warto wspomnieć, że Unia Europejska promuje ekologiczne rozwiązania grzewcze oraz naciska na kraje członkowskie aby wspierały proces wymiany tzw. kopciuchów. Argumentem na „Nie” powinny też być galopujące ceny zakupu węgla czy pelletu oraz ich ograniczona dostępność.

Zalet kotłów w których zachodzi proces spalania ciężko jest się doszukać:

• Niski koszt zakupu i instalacji

Wadą kotłów węglowych i pelletowych, jak już wyżej wspomniałem jest:

• Konieczność podtrzymywania w nich odpowiedniej temperatury
• Odpowiednio przystosowa kotłownia
• Zachodzące w kotłach procesy spalania powodują dostawanie się do atmosfery wiele niebezpiecznych dla środowiska i naszego zdrowia substancji.
• Potrzebne pomieszczenie na składowanie opału
• Konieczność usuwania popiołu

Koszt pieca oraz instalacji: 8 000,00 - 20 000,00 zł

Kotły gazowe

Wydają się dobrą alternatywą dla wyżej wspomnianych kotłów węglowych i pelletowych. Gaz dotychczas jest najczęściej wybieraną formą ogrzewania w polskich domach, jednak obecna sytuacja ekonomiczno-polityczna powoduje w odczuciu Polaków niepewność odnośnie kosztów ogrzewania tym źródłem oraz obawę o jego dostępność.

Warto zwrócić uwagę na podział kotłów gazowych na tradycyjny oraz kondensacyjny. Jeżeli, chcesz posiadać u siebie urządzenie o wyższej sprawności, a zatem ponosić niższe koszty ogrzewania powinieneś wybrać kocioł gazowy kondensacyjny, ponieważ sprawność kotła kondensacyjnego wynosi blisko 100%, natomiast tradycyjnego ok. 80%.

Zalety ogrzewania gazem:

• Bezobsługowość, wystarczy ustawić odpowiednią temperaturę
• Dość wysoka sprawność urządzenia
• Czystość oraz możliwość montażu w małym pomieszczeniu

Wady ogrzewania gazem:

• Wysokie koszty inwestycyjne
• Odpowiednio przystosowa kotłownia
• Konieczność podłączenia do gazociągu. Co nie jest proste i zajmuje sporo czasu
• Koszt pieca oraz instalacji: 10 000,00 - 25 000,00 zł

Pompy ciepła

Ostatnimi czasy, dużą popularność zyskują pompy ciepła, czyli nowoczesne urządzenie grzewcze, które nie wymaga dużych pomieszczeń. Urządzenia te są całkowicie bezobsługowe oraz cechuje je blisko 300% sprawność grzewcza. Pompa ciepła energię pozyskuje z dolnego źródła, czyli z powietrza, wody lub gruntu. Energia pozyskana z dolnego źródła (ok 75%) przy pomocy energii elektrycznej (ok 25%) oddawana jest do górnego źródła, czyli do centralnego ogrzewania i wody użytkowej.  Duży wpływ na popularność pomp ciepła mają:

• Ekologia
• Koszty użytkowania
• Bezobsługowość 

Jako ekologiczny aspekt zalety pompy ciepła należy wspomnieć o braku zachodzenia procesu spalania, a to oznacza bez emisyjność, co jest naprawdę istotne dla naszego zdrowia i otoczenia. Pojawiają się głosy poniekąd słuszne, że pompa ciepła wymaga energii elektrycznej, która z kolei powstaje w elektrowni z węgla (wg. danych z 2021 roku, w Polsce udział węgla w produkcji elektrycznej wynosił blisko 70%). Skoro pompa ciepła wymaga energii elektrycznej, jest tak ekologiczna jak kształtują ją producenci i instalatorzy? Po pierwsze, udział energii elektrycznej w ogrzewaniu pompą ciepła wynosi tylko 25%. Po drugie, należy wziąć pod uwagę fakt, że wszystkie elektrownie muszą dostosować się do wymogów filtracji procesu spalania, który sięga blisko 99%. Takich wymogów nie ma wobec zabudowy jednorodzinnej, dlatego obecnie największy udział w „produkcji” smogu w Polsce posiadają tzw. małe kominy czyli wspomniana zabudowa jednorodzinna która produkuje ponad 50% zanieczyszczeń powietrza, z kolei instalacje przemysłowe tylko 17%. Dlatego też, decydując się na instalacje pompy ciepła Twój dom nie będzie miał udziału w tych „50%”. Czy zatem staje się bardziej ekologiczny? Zdecydowanie tak!

Wszelkie dane dotyczące kosztów użytkowania pomp ciepła, zarówno tych czysto teoretycznych jak i tych płynących od użytkowników przemawiają za wyborem pomp ciepła jako głównego źródła ogrzewania, kluczem do zysku ekonomicznego jest prawidłowy dobór urządzenia i jego mocy, o czym można napisać oddzielny artykuł. Przede wszystkim powinniśmy zwrócić uwagę na moc pompy ciepła, musi być ona dobrana zgodnie z zapotrzebowaniem naszego budynku, na które wpływ ma wiele czynników, chociażby:

• Lokalizacja – w Polsce mamy 5 stref klimatycznych
• Powierzchnia budynku
• Konstrukcja budynku
• Grubość ocieplenia
• Ilość i rodzaj okien
• Ilość mieszkańców

Dobrze, wróćmy do ekonomii! Jaki jest koszt użytkowania pompy ciepła i jaka jest jej sprawność? Są to ściśle powiązane ze sobą pojęcia i pompy ciepła wyróżniają się na tle innych źródeł grzewczych.

Dużą zaletą pomp ciepła jest to, że są one bezobsługowe. Oznacza to, że nasz udział w procesie ogrzewania kończy się na ustawieniu temperatury np. z poziomu kanapy w salonie. Można przyjąć, że kolejnym atutem pomp ciepła jest fakt, że nie wymagają dużych pomieszczeń. 

Przykładowo dostępne na rynku urządzenia typu „All in one”, które swoim wyglądem przypominają bardziej lodówkę niż urządzenie którym będziemy ogrzewać nasz budynek. Urządzenia „All in one” posiadają wbudowane praktycznie wszystkie niezbędne elementy, aby zapewnić ciepło oraz ogrzać wodę zachowując przy tym estetykę. 

Zalety pomp ciepła:

• niskie koszty użytkowania
• ekologia
• bezpieczeństwo
• możliwość współpracy z panelami fotowoltaicznymi
• automatyka i bezobsługowość
• żywotność pompy ok 25 lat

Wady pomp ciepła:

• koszty inwestycyjne

Koszt pompy ciepła oraz instalacji jest trudny do oszacowania, jak już wcześniej wspomniałem wpływ na to ma wiele czynników. Przyjmuje się jednak, że średni koszt wynosi: 30 000,00 - 55 000,00 zł